تشدید بحران آب و افزایش ریسک فرونشست زمین
به گزارش ام آی جی تی، با کاهش ۳۱ تا ۴۴ درصدی ورودی آب به سدها و ذخایر مخازن، وضعیت منابع آبی در کشور به حد بحرانی رسیده است که کاهش بارندگی ها و برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی، فرونشست زمین و ترک های عمیقی در بعضی مناطق بوجود آورده و امنیت تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی را به چالش کشیده است.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از ایسنا، بحران آب در کشور در سالهای اخیر به یکی از چالش های ملی جدی بدل شده است؛ وضعیتی که نه تنها سبب کاهش چشم گیر ورودی سدها شده، بلکه اثرات عمیقی بر منابع زیرزمینی، کشاورزی و حتی زیرساخت های شهری به جا گذاشته است.
کاهش ورودی و ذخایر سدها
مدیرکل دفتر اطلاعات و داده های آب کشور اعلام نموده است که ورودی آب به سدها در سال آبی جاری نسبت به سال قبل ۳۱ درصد و نسبت به متوسط پنج ساله ۴۴ درصد کاسته شده است. این کاهش منجر به افت حجم ذخایر آب در مخازن سدها به سطح ۴۶ درصد شده که در بعضی از استان ها شرایط بحرانی منابع آبی را تشدید کرده است. وضعیت سدهایی نظیر تهران، اصفهان، خراسان رضوی و هرمزگان همچون موارد نگران کننده در کشور است.
کاهش بارندگی ها و تأثیرات اقلیمی
آمارهای ثبت شده نشان داده است که میزان بارندگی در سال آبی جاری به صورت قابل توجهی کمتر از متوسط بلند مدت است؛ در بعضی مناطق مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان بارندگی ها بیشتر از ۵۰ درصد کاسته شده اند. به قول مسؤلان، کاهش بارندگی ها و پیشبینی خشک بودن پاییز و زمستان، زمینه موردنیاز برای تشدید بحران آب را فراهم آورده است.
فرونشست زمین و ایجاد ترک
ایران با بحران شدید منابع آبی روبه روست؛ سالانه ۳۰ سانتی متر فرونشست زمین در مناطق مختلف گزارش می شود و ۳۸۰ دشت عمده کشور در وضعیت بحرانی قرار دارند. از طرفی، ۷۳ درصد از بارش های کشور تبخیر شده و تنها ۱۰۳ میلیارد مترمکعب آب باقی می ماند، در حالیکه مصرف آب در ایران، بخصوص در قسمت کشاورزی، بسیار بالاتر از حد استاندارد است. با برداشت بی رویه ۱۴۹ میلیارد مترمکعبی از منابع زیرزمینی، خیلی از آبخوان ها به مرحله ای رسیده اند که حتی با بارندگی های مناسب هم قابل احیا نخواهند بود.
این شرایط، علاوه بر تهدید منابع آب، زیرساخت های کشور را هم با خطرات جدی مواجه کرده است. مصرف ۹۲ درصدی منابع آب تجدیدپذیر، در حالیکه استاندارد جهانی آن ۴۰ درصد است، امنیت غذایی و تأمین آب آشامیدنی را در معرض بحران قرار داده است. به قول کارشناسان، اگر فقط ۱۰ درصد مصرف آب در قسمت کشاورزی بهینه شود، میتوان تا حدی از فشار بر منابع کاست. اما در صورت ادامه روند فعلی، مهاجرت گسترده از روستاها، از بین رفتن مشاغل در رابطه با آب و تشدید تنش های اجتماعی، تهدیدات جدی پیش روی کشور خواهد بود.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
با کاهش منابع آبی، بخش کشاورزی که بیشتر از ۸۰ درصد از مصرف آب کشور را به خود اختصاص داده، با کاهش تولید روبرو شده و این امر می تواند سبب مهاجرت روستاییان به شهرها و ایجاد تنش های اجتماعی و اقتصادی شود. کاهش ذخایر آب، کاهش سطح آب آشامیدنی در شهر های بزرگ مانند تهران و کاهش تأمین آب برای صنایع، چشم انداز تلخی را برای تأمین امنیت غذایی و بهداشت عمومی کشور رقم زده است.
اقدامات اضطراری و برنامه های ملی
وزارت نیرو در جواب این بحران، طرح های اضطراری جهت کاهش تنش آبی در شهر های مختلف تدوین کرده و اجرای پروژه هایی جهت بهبود مدیریت منابع آب همچون نصب سیستم های پایش هوشمند، برنامه های کاهش برداشت غیر مجاز آب زیرزمینی و پروژه های بازچرخانی آب را در دستور کار قرار داده است. مسؤلان حوزه آب تاکید می کنند که تغییر در الگوی مصرف و اصلاح شیوه های آبیاری در قسمت کشاورزی، بهمراه فرهنگ سازی در مصرف بهینه آب، از ضروریات عبور از این بحران به حساب می آید.
بحران آب در ایران نه تنها نشان دهنده تغییرات اقلیمی و مدیریت ناکارآمد منابع آبی است، بلکه نتایج آن به سطح زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی هم گسترش یافته است. با کاهش ورودی سدها، کاهش بارندگی ها و برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی، کشور در آستانه مواجهه با مشکلات جدی در تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی قرار دارد. لذا، تدوین و اجرای سیاستهای جامع مدیریت منابع آب و تشویق به مصرف بهینه، از اولویت های حیاتی دولت و جامعه است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب