کاهش ۶۰ درصدی ذخایر نیروگاهی علت خاموشی های پاییزی بود؟
ام آی جی تی: صنعت نیروگاهی کشور با بالاتر از ۹۴ هزار مگاوات ظرفیت منصوبه و توان عملی نزدیک به ۶۵ هزار مگاوات در اوج بار درحال فعالیت است و برمبنای برنامه هفتم این ظرفیت مقرر است به ۱۲۰ هزارمگاوات برسد.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از مهر، در قسمت نیروگاه های حرارتی، ایران الان به لحاظ ظرفیت نیروگاهی جزو کشورهای برتر جهان و در جایگاه نهم قرار دارد و در صورت محاسبه سرانه ی تولید برق، ایران جزو ۶ کشور برتر جهان است. همینطور ایران در حوزه ساخت توربین نیروگاهی جزو ۵ کشور برتر جهان است و نه تنها متوسط راندمان نیروگاه های حرارتی ایران بیشتر از ۲ درصد از متوسط جهانی بالاتر است، همینطور از این حیث ایران از بین ۱۹۷ کشور جهان در جایگاه دوازدهم قرار دارد. به این موارد باید اضافه کرد که هم اکنون بیشتر از ۹۰ درصد قطعات نیروگاهی در داخل کشور تولید می شود و هم ۱۰۰ درصد برنامه های تعمیرات نیروگاهی توسط متخصصان داخلی صورت می گیرد.
در بخش انرژی های تجدیدپذیر هم باآنکه بر مبنای برنامه هفتم وزارت نیرو مکلف به راه اندازی ۱۲ هزار نیروگاه است، اما وزارت نیرو در دولت چهاردهم برنامه ریزی برای ایجاد بیشتر از ۳۰ هزار ظرفیت نیروگاهی را در دستور کار قرار داده است و از راه بیشتر از ۱۰ مدل مختلف، به دنبال توسعه انرژی های تجدیدپذیر است که همچون آنها میتوان به راه اندازی تابلوی سبز بورس، استفاده از ظرفیت قانونی ماده ۱۲، قانون جهش دانش بنیان ها، استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی، اجبار صنایع و ادارات به توسعه تجدیدپذیرها و اعطای تسهیلات حمایتی به خانواده های زیر پوشش برای راه اندازی نیروگاه خورشیدی اشاره نمود.
۱۴ مگاپروژه صنعت برق برای افزایش تولید و تأمین برق
وزارت نیرو همه ساله با فرا رسیدن فصل سرد، برنامه های خویش را برای عبور موفق از اوج بار فصل گرم سال بعد آغاز می کند و هم اکنون هم ۱۴ مگاپروژه بدین منظور در دست اقدام دارد که همچون مهم ترین محورهای این اقدامات میتوان به راه اندازی نیروگاه های حرارتی، انجام بموقع و کامل تعمیرات نیروگاه ها، ارتقا و رفع محدودیت واحدهای نیروگاهی موجود، راه اندازی نیروگاه های تجدیدپذیر، استفاده از حداکثر تولید برق نیروگاه های خودتامین بخش صنایع و نفت، تأمین سوخت نیروگاه های حرارتی و تولید کامل نیرگاه های برقابی، توسعه و رفع محدودیت از شبکه های برق کشور، هوشمندسازی شبکه و نصب کنتورهای هوشمند، مدیریت مصرف و بهینه سازی، توسعه تبادلات برون مرزی برق، جمع آوری مراکز غیر مجاز استخراج رمزارز و انشعاب های غیر مجاز اشاره نمود.
بر اساس این برنامه کلان، مقرر است تا اوج بار سال آینده بیشتر از ۹ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید به شبکه سراسری برق افزوده شود که این مهم از راه راه اندازی بیشتر از ۳ هزار مگاوات نیروگاه توسعه ای جدید حرارتی، بهبود راندمان نیروگاه های حرارتی (۲ هزار مگاوات)، راه اندازی نیروگاه های کوچک مقیاس (۲۰۰ مگاوات) و نیروگاه های تجدیدپذیر (۴ هزار مگاوات) محقق خواهد گردید.
به این موارد باید افزود که وزارت نیرو در حالی برنامه تعمیرات اساسی و دوره ای نیروگاه ها برای عبور موفق از اوج بار فصل گرم سال آینده را شروع کرده است که از آن سو با مشکل جدی تأمین برق کافی برای مشترکان در فصل سرد سالجاری به علت محدودیت تأمین سوخت نیروگاهی رو به رو است.
جزئیات اعمال مدیریت مصرف و خاموشی در فصل سرد سال جاری
در خصوص برنامه وزارت نیرو برای اعمال خاموشی در فصل سرد سالجاری و چرایی آن، حقیقت اینست که بر مبنای آمار میزان مصرف برق زمستان سال گذشته، اوج مصرف برق در این فصل در روزهایی مانند ۱۴ اسفند، ۱۵ بهمن و ۲۱ اسفند رقم خورد که به ترتیب میزان مصرف برق به ۴۵ هزار و ۵۳۷ مگاوات، ۴۵ هزار و ۵۳۰ مگاوات و ۴۵ هزار و ۳۶۵ مگاوات رسید، آمار و ارقامی که تقریبا ۵۰ درصد کمتر از ظرفیت نامی نیروگاه های کشور است و پاسخگویی به آن هم اکنون برای صنعت برق تنها مشروط به تأمین سوخت کافی بوده و کار سختی نیست.
با این وجود به علت افزایش بی سابقه دمای هوا در فصل تابستان سالجاری که به شکسته شدن ۴۷ باره اوج مصرف انجامید و صنعت برق کشور تحت فشار بسیار شدیدی به لحاظ مصرف سوخت قرار گرفت و به علت محدودیت در تأمین گاز کافی و مصرف سوخت مایع، عملا ذخایر سوخت نیروگاه ها نسبت به سال قبل و در فصل سرد سال ۶۰ درصد کاهش پیدا کرد و حتی در شهریور و مهرماه سالجاری هم سوخت مایع کمتری نسبت سال قبل به نیروگاه ها تحویل گردید. کاهش ۶۰ درصدی ذخایر سوخت نیروگاه ها از یک سو و اختصاص بیشتر از ۸۵ درصد از تولید گاز مایع تولیدی کشور به بخش خانگی از طرفی سبب گشته است تا عملا نیروگاه های سراسر کشور با وجود امکان و ظرفیت تولید برق کافی در محدودیت جدی تأمین سوخت برای تولید برق قرار گیرند.
تصمیم جدید کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا بر مبنای ضرورت ممنوعیت مصرف سوخت مازوت در نیروگاه های سه استان اصفهان، البرز و مرکزی هم همچون عوامل دیگری است که به علت قرار داشتن در فصل تعمیرات نیروگاهی، به کاهش ظرفیت تولید برق با وجود زیرساخت های موجود منجر گردیده است. بر این اساس با عنایت به این که هنوز در شروع فصل سرما قرار داریم و اوج بار فصل سرد به شکل متعارف در زمستان رقم خواهد خورد و در این بازه زمانی به علت برودت هوا و بروز مشکلات دیگر مانند تردد ناوگان حمل و نقل سوخت، لزوم آغاز سریع مدیریت مصرف برق از راه اعمال محدودیت ساعتی بعنوان راهکار جدی برای حفظ ذخایر سوخت زمستانی نیروگاه ها و افزایش پایداری شبکه برق مطرح گردیده است.
نقش مدیریت مصرف گاز و برق در کاهش محدودیت ها و اعمال خاموشی
محدودیت های تأمین برق غالباً در دوره گرم سال خویش را در قسمت خانگی و تجاری نشان می داد، اما امسال این محدودیت ها هر چند محدود به ساعت در روز و دوره سرد سال رسیده و برای بسیاری سوال برانگیز شده است.
واقعیت اینست که بیشتر از ۹۰ درصد برق کشور از راه نیروگاه های حرارتی تولید می شود و با درنظر گرفتن آلایندگی بالای سوخت های مایع فسیلی، ۹۰ درصد سوخت مورد استفاده این نیروگاه ها را «گاز» بعنوان یک انرژی پاک تشکیل می دهد. این در شرایطی است که با فرا رسیدن فصل زمستان با بالا رفتن مصرف گاز در قسمت خانگی، سهم سوخت مایع (۸۵ درصد گازوئیل و ۱۵ درصد مازوت) بعنوان جایگزین انرژی گاز کاسته شده مورد استفاده قرار می گیرد.
همانطور که پیش تر اشاره شد باوجود این که بر مبنای روال سالانه وزارت نیرو با درنظر گرفتن افزایش مصرف گاز بخش خانگی در فصل سرد، مبادرت به تکمیل ذخایر سوخت مایع با هدف تولید حداکثری برق و پاسخگویی کامل به نیاز مصرف برق این فصل داشت، در فصل جاری به علت عدم تحویل گاز و سوخت مایع کافی به نیروگاه ها، ذخایر سوخت مایع نیروگاهی ۶۰ درصد کاسته شده است و از طرفی در حالیکه مجموع گاز تولید کشور در حداکثر ظرفیت تولید به ۹۰۰ میلیون مترمکعب در روز می رسد، تنها مصرف گاز خانگی در روز به بیشتر از ۷۵۰ میلیون مترمکعب می رسد که عدد بزرگی است.
بر این اساس پیشبینی ها حکایت از آن دارد که تنها در صورت کاهش ۱۰ درصدی میزان مصرف گاز و برق، امکان رفع محدودیت ها و تأمین برق کافی به واسطه تحویل گاز کافی به نیروگاه ها ایجاد خواهد شد.
بنابراین میتوان از مدیریت مصرف انرژی گاز و برق در قسمت خانگی و تجاری بعنوان راهکار اساسی و مؤثر برای عبور موفق از اوج بار فصل سرد سالجاری در عین تأمین گاز و برق کافی یاد کرد.
تجربه کشورهای توسعه یافته در مدیریت مصرف برق و مقایسه با ایران
یکی از چالش های بزرگ صنعت برق کشور هم اکنون مصرف بیش از اندازه و فراتر از استاندارد در قسمت های مختلف بخصوص در قسمت صنعت و خانگی است که البته جدا از مساله فرهنگ صرفه جویی و ضرورت اشاعه آن، ارتباط مستقیمی با بهره وری پایین تجهیزات و وسایل برقی و شدت بالای مصرف انرژی در ایران دارد.
به عنوان نمونه میزان کل برق مصرفی در کشور مصر با بیشتر از ۱۱۰ میلیون نفر جمعیت، تنها با میزان تقاضای مصرف برق سامانه ها سرمایشی کشور در دوره گرم سال برابری می کند و با این که در ایران چیزی معادل میزان مصرف برق در کشور صنعتی آلمان برق تولید می شود، اما شدت مصرف انرژی در ایران نزدیک به ۴ برابر کشور آلمان است. این یعنی در صورت ارتقای بهره وری انرژی و مدیریت صحیح مصرف برق در ایران به صورتی که شدت مصرف انرژی در ایران به میزان شدت مصرف انرژی در آلمان برسد، با ظرفیت کنونی تولید برق کشور میتوان نیاز برقی ۴ برابر جمعیت فعلی کشور را پاسخ داد. نگاهی که در دولت چهاردهم مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
از جمله راهکارهایی که در کشورهایی مانند ژاپن، استرالیا، آمریکا و خیلی از کشورهای توسعه یافته دیگر برای مدیریت مصرف برق و اجبار مشترکان برای ارتقای بهره وری وسایل برقی استفاده می شود، راهکاری معروف به « Critical Peak Pricing» (قیمت گذاری اوج مصرف) است که بر طبق این راهکار در ساعات اوج بار قیمت مصرف برق مشترکان بشدت افزایش خواهد یافت و این موضوع سبب می شود تا مشترکان میزان مصرف برق خویش را بخصوص در ساعات اوج بار که شبکه تحت فشار شدیدی قرار دارد، کاهش دهند و یا به دنبال ارتقای بازدهی وسایل برقی و عایق سازی محیط زندگی خود بروند.
در ایران اما به علت قیمت بسیار پایین برق (با وجود افزایش ۳۸ درصدی تعرفه های برق در پاییز سالجاری که بر مبنای قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق اعمال شد) بیشتر از ۷۵ درصد مشترکان قبوضی کمتر از ۵۰ هزار تومان برای دوره های دو ماهه دریافت می کنند که نشان می دهد، عملا تعرفه ها برای ترغیب مشترکان به کاهش مصرف و ارتقای بهره وری اجبار آور نیست.
چه باید کرد؟
همانطور که مشاهده می شود، صنعت برق کشور بعد از عبور از فصل بسیار گرم سالجاری که در آن بیشتر از ۴۷ بار رکورد مصرف برق شکست و استمرار تقاضای مصرف بالا صنعت نیروگاهی و شبکه انتقال و توزیع را با دشواری های فراوانی رو به رو کرد، در فصل سرد هم با چالش جدیدی رو به رو شده است که از محدودیت های جدی در تأمین سوخت ناشی می شود. با عنایت به این که هنوز فصل زمستان آغاز نشده و پیشبینی ها حکایت از روزهای بسیار سرد و کاهش شدید دما بخصوص در دی و بهمن ماه حمایت دارد، مدیریت سوخت نیروگاهی به منظور پیشگیری از هرگونه اختلال در تأمین سوخت در این ماه ها بشدت ضروری می باشد.
ناگفته پیداست، مشارکت شهروندان در قسمت های مختلف با صنعت گاز و برق و صرفه جویی آنها در مصرف این دو انرژی گرانبها افزون بر ایجاد امکان تحویل انرژی گاز بیشتر به نیروگاه ها، همینطور شرایط را برای تعمیرات متناوب و اساسی واحدهای نیروگاهی به منظور کسب آمادگی هرچه بیشتر برای ورود به فصل گرم سال آینده فراهم خواهد نمود.
منبع: ام آی جی تی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب