چم شیر، گتوندی دیگر؟!
ام آی جی تی: سد «چم شیر» در 25 کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و روی رودخانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد و شمارش معکوس برای آبگیری آن نگرانی ها را درباب تکرار یک فاجعه دوچندان کرده است. سدی که روی سازند گچساران، یعنی همان سازندی که سد گتوند روی آن بنا شده، تولید شده است.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از ایسنا، سد چم شیر در سال ۸۹ مجوز ارزیابی زیست محیطی خودرا دریافت کرده و عملیات ساخت آن از سال ۹۳ شروع شده است. این سد در آستانه آبگیری است این در حالیست که این تصمیم مخالفت های زیادی را برانگیخته و روز گذشته نیز انتشار نامه ای با سربرگ سازمان حفاظت محیط زیست در فضای مجازی در خصوص مخالفت سازمان با آبگیری این سد خبرساز شد.
سد چم شیر در سال ۸۹ مجوز ارزیابی زیست محیطی خودرا دریافت کرده و عملیات ساخت آن از سال ۹۳ شروع شده است. در اردیبهشت ماه سال ۹۲ بود که مدیرعامل وقت شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با اشاره به کلنگ زنی بلندترین سد بتنی دو قوسی جهان در ایران، بهره برداری از بلندترین سد خاکی کشور و کلنگ زنی سد و نیروگاه چم شیر اظهار داشته بود: در مدت کوتاهی که از شروع سال گذشته، در سال حماسه سیاسی - حماسه اقتصادی وزارت نیرو پیش از پایان اردیبهشت چندین حماسه بزرگ اقتصادی را همچون موارد مذکور خلق کرده است.
چم شیر؛ حماسه ای اقتصادی؟
محسن موسوی خوانساری - عضو انجمن آب و خاک پایدار ایرانیان و کارشناس حوزه آب - درباره ی این مساله که آیا آبگیری سد چمشیر حماسه ای اقتصادی در راستای توسعه کشاورزی است یا موجب لطمه به محیط زیست و مردم منطقه می شود، اظهار می کند: برمبنای ادعای کارشناسان و مسئولان وزارت نیرو، آبگیری چم شیر موضوعی است که بر طبق اصولی مطالعه شده بیان شده است چونکه به این نتیجه رسیده اند که با آبگیری چم شیر شوری آب رودخانه در فصل تابستان تعدیل خواهد شد.
وی با اشاره به دو نکته قابل توجه درباره ی این مساله اضافه می کند: نکته اول در بالادست سد است. مطالعات این سد حدود ۲۰ سال قبل انجام شده است؛ به عبارتی این سد زمانی طراحی و اجرا شده که مصارف آب در بالادست به این شکل نبوده است. بتازگی مصارف آب در بالادست در استانهای فارس، کهگیلویه و بویراحمد و نورآباد بسیار زیاد بوده بطوریکه برنج کاری بسیار رواج پیدا کرده و آب بصورت پمپاژ برای آن استفاده شده و در نتیجه مصارف آب بالا رفته است. نکته مهم این است که ما باید به مصارف آب بالادست دقت و آنرا کنترل نماییم که صدمه ای به سد وارد نکند. به هر حال سد چم شیر با یک فرضیاتی اجرا شده است.
موسوی خوانساری ضمن اشاره به نکته دوم درباره ی پایین دست رودخانه خیرآباد توضیح می دهد: منطقه هندیجان و زیدون جزو استان خوزستان و منطقه خیرآباد در استان کهگیلویه و بویراحمد مناطق بسیار وسیعی هستند همین طور مناطق بسیاری در این دو منطقه درحال توسعه کشاورزی به وسیله تامین آب و ایجاد شبکه های آبیاری جدید هستند. اگر این مصارف سد افرایش پیدا کند، سطوح زیر کشت پیش بینی شده قبلی نیز زیر سوال خواهند رفت بدین سبب وزارت نیرو نباید اجازه دهد که مصارف در پایین دست بیش از اندازه بالا رود. متاسفانه در بالادست و پایین دست سد توسعه بسیار زیاد است که وزارت نیرو باید از آنها پیشگیری کند تا این سد به اهداف حود برسد.
بیشتر بخوانید: اما و اگرهای آبگیری سد «چم شیر»
آبگیری چم شیر؛ آری یا نه؟
وی همین طور درباره ی مزایا و معایب آبگیری چم شیر می گوید: آب رودخانه در فصل تابستان در منطقه زیدون و هندیجان به شدت شور است و خاک های آن منطقه را نیز به شدت شور کرده است. یکی از اهداف سد چمشیر این است که بتواند شوری خاک و آب را تعدیل کند. اگر آبگیری برای رسیدن به این هدف باشد، خوب است. نکته دوم این است که بتواند تولید انرژی برق آبی که نوعی انرژی تجدیدپذیر است، داشته باشد. بدین جهت برای رسیدن به این هدف نیز مناسب می باشد.
این در حالیست که محمد درویش - فعال محیط زیست - معتقد است: آبگیری سد چم شیر می تواند یک فاجعه بسیار بزرگ را رقم بزند حتی حالا در گزارش پیمانکار نیز آمده که ۸۰۰ لیتر در ثانیه آب دزدی از این سد به انجام می رسد. احتمال این که این میزان بمراتب افزایش پیدا کند نیز وجود دارد.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به فروچاله ها و عمق نمکی در ژرفای کمتر از ۱۰۰ متری می گوید: این پدیده ممکنست موجب حل شدن میلیاردها تن نمک شود و یک فاجعه محیط زیستی را به وجود آورد که حتی حیات آبزیان در خلیج فارس را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
درویش معتقد می باشد که حالا مهم ترین مطالبه این است که دست کم یک سال آبگیری چم شیر را عقب بیندازند.
بیشتر بخوانید: آبگیری «چم شیر» را حداقل یک سال عقب بیندازید
تراژدی تلخ سد «گتوند» را تکرار نکنید
درخواست تعویق آبگیری «چم شیر» در حالی مطرح می شود که سید کریم حسینی - نایب رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی - نیز چم شیر را تکراری تراژدی گتوند می داند و می گوید: تجربه راه اندازی سد گتوند در خوزستان یک تراژدی دردناک و تجربه ای بسیار تلخ است که موجب بروز مشکلات زیست محیطی فراوانی در استان شد و در صورتیکه باردیگر این تجربه تلخ با آبگیری سد «چم شیر» تکرار شود، بطور قطع کشاورزی خوزستان با مشکلات جدی مواجه خواهد شد همین طور مسائل زیست محیطی فراوانی گریبانگیر استان می شود.
حسینی با اعلان اینکه وزارت نیرو متولی این سد است و باید ابهاماتی که درباب اجرای این سد وجود دارد را برطرف کند، می گوید: بطور قطع اجازه آبگیری سد «چم شیر» را باتوجه به نظرات کارشناسی ارائه شده در این عرصه نخواهیم داد و مخالف این مساله هستیم. باید دید وزارت نیرو دراین زمینه چه راهکاری را ارائه می کند.
بیشتر بخوانید: تکرار تراژدی تلخ سد گتوند با آبگیری "چم شیر"
موضع محیط زیست نسبت به سد چمشیر
با افزایش و نگرانی ها و اعتراض ها نسبت به آبگیری سد چم شیر در ماه های اخیر علی سلاجقه - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست - اوایل آذرماه اظهار داشت که تا وزارت نیرو نتایجش را درباره ی آبگیری سد چم شیر ندهد، نمی توانیم پاسخ دهیم. او بعد از گذشت حدود یک ماه یعنی در آخر آذرماه باردیگر گفته است که ما قبلاً هم اعلام کردیم که اجازه گتوند دوم را نمی دهیم و مواضع ما همین است تا راستی آزمایی صورت گیرد. کارشناسان ما و وزارت نیرو مشغول کارهای میدانی هستند و پس از مشخص شدن نتایج آن اعلام موضع می نماییم و هیچگونه آبگیری درحال حاضر صورت نمی گیرد.
این در حالیست که حالا سد چم شیر در آستانه آبگیری است. این خبر با وجود این که هنوز وزارت نیرو نظر نهایی خودرا اعلام نکرده است به گوش می رسد.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از ایسنا، آنچه تا حالا درباب راه اندازی و آبگیری این سد از کارشناسان محیط زیست شنیده ایم، خساراتی است که بر منطقه تحمیل می شود. هدف از راه اندازی این سد، آب دهی به اراضی کشاورزی در پایین دست استان کهگیلویه همین طور بوشهر و تامین آب آشامیدنی برای مردم این مناطق بوده است اما بنظر می رسد این استانها عملا هیچ منفعتی از سد ندارند. مضاف بر این که احتمال دارد سرزمینشان نیز تخریب شود. بگفته درویش مردم محلی و عشایر از این آبگیری ناراحت، نگران و ناراضی هستند چونکه به آنها گفته شده که باید منطقه را ترک کنند ولی جایی را برای رفتن ندارند. هیچ پول و مرتع معوضی نیز به آنها داده نشده است و نمی دانند چه باید کنند؟ همین طور قول راه اندازی دهکده گردشگری در منطقه را داده اند که بعید است صورت گیرد چونکه برای خیلی از سدهایی که تولید شده نیز این قول داده شد اما حالا از ۶۵۰ سدی که به بهره برداری رسیده حتی یک درصد از آنها هم دهکده گردشگری ندارند که ما به فکر تحقق این وعده باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب