سایه تیشه سدسازی بر جان دریاچه ارومیه
از اواسط دهه ۸۰ خورشیدی دریاچه ارومیه بعنوان بزرگترین دریاچه داخلی ایران، درحال آب رفتن است. در سالهای گذشته این پهنه آبی جان تازه ای یافته است اما با شنیده شدن زمزمه هایی در خصوص راه اندازی سد در حوضه آبریز این دریاچه، باردیگر زنگ خطر به صدا درآمده است. یک کارشناس آب با تکیه بر ممنوعیت ساخت سد در این حوضه آبریز بر مبنای مصوبه ستاد احیای دریاچه ارومیه از خطرات ساخت این سدها می گوید.
محسن موسوی خوانساری در گفت و گو با ایسنا با اشاره به نیاز آبی دریاچه ارومیه تصریح کرد: منابع و مصارف آب دریاچه ارومیه کاملا مشخص و نیاز آبی این دریاچه بر مبنای استانداردهای زیست محیطی ۲.۵ میلیارد متر مکعب است. بر مبنای مصوبه کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۳ مقرر شد که کلیه طرح ها شامل طرح های مطالعاتی و اجرایی، متوقف شود. این دستورالعمل توسط معاون اول رئیس جمهوری وقت ابلاغ گردید. طبق این دستورالعمل نباید به جز سد «چراغ ویس»، سد اضافه ای در این منطقه ساخته شود. سد های نازلو و باران دوزچای در ارومیه، سیمینه رود در بوکان و لیلان چای در آذربایجان شرقی سد هایی هستند که شامل این طرح شده اند.
وی با اشاره به دلیل توقف اجرای این طرح ها اظهار داشت: ساخت این سدها متوقف گردید چونکه راه اندازی سد، نیاز آبی بوجود می آورد و حوضه آبریز ارومیه ظرفیت افزایش نیاز آبی و مصرف اضافی را ندارد.
این کارشناس حوزه آب ضمن اشاره به جلسات برگزار شده برای راه اندازی یک سد در حوضه دریاچه ارومیه اظهارکرد: به تازگی جلساتی توسط شرکت آب منطقه ای ارومیه و با حضور نمایندگان مجلس برگزار شد و طبق این جلسات راه اندازی سد نازلو برای تأمین آب آشامیدنی ارومیه در ۱۴۱۰ و تأمین آب آشامیدنی برخی مناطق دیگر مورد بحث قرار گرفته است. نکته مهم این است که راه اندازی این سد، بهانه ای برای پیشگیری از راه اندازی سدهای دیگر این حوضه آبریز مانند لیلان چای، باراندوزچای و سیمینه رود باقی نمی گذارد و پروژه راه اندازی این سدها باردیگر از سر گرفته خواهد شد.
وی تصریح کرد: درخواست می نماییم که با اجرای روش های کاهش و مدیریت مصرف آب، مساله آب آشامیدنی این مناطق - که مد نظر شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی است - حل شود.
موسوی با تکیه بر ضرورت توقف راه اندازی سدهای سیمینه رود و لیلان چای افزود: به تازگی مسؤلان و نماینده شهر بوکان درباره راه اندازی سد سیمینه رود صحبت می کنند. با عنایت به این که ظرفیت سد سیمینه رود ۳۰۰ میلیون متر مکعب است، راه اندازی این سد به معنای مرگ کامل دریاچه ارومیه خواهد بود همینطور مسؤلان آذربایجان شرقی معتقدند راه اندازی سد لیلان چای برای تأمین آب آشامیدنی منطقه ملکان ضروریست و قصد اجرای طرح آنرا دارند.
وی ضمن اشاره به سیاست های اصولی ستاد احیای دریاچه ارومیه برای بازیابی آن اظهارکرد: سیاست هایی که در سال ۱۳۹۳ در کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه تصویب گردید، طرحی مهندسی و حساب شده برای احیای بزرگترین دریاچه داخلی کشور بود اما اجرای پروژه راه اندازی این سدها عملا راهی برای نجات این دریاچه باقی نخواهد گذاشت. ما از طرفی با صرف هزینه های گزاف مسیر آب را از مناطق مرزی به سمت دریاچه ارومیه منحرف می نماییم و از سوی دیگر زمزمه های راه اندازی سد با عنوان طرح های توسعه منابع آب به گوش می رسد. این تناقض سبب می شود علاوه بر صرف هزینه بی مورد اقتصادی، هزینه های جبران ناپذیر زیست محیطی هم به ما تحمیل شود.
موسوی ضمن اشاره به راه های موجود برای تأمین آب آشامیدنی اظهار داشت: تأمین آب آشامیدنی از دو طریق امکان پذیر است؛ روش اول استفاده از آب های سطحی است که به وسیله سدسازی صورت می گیرد. روش دوم استفاده از آب های زیرزمینی است. در شرایطی که دریاچه ارومیه در وضعیت مناسبی قرار ندارد و تأمین حق آبه آن با مشکل روبه رو شده است، سفارش می شود به جای راه اندازی سد و اجرای طرح های توسعه، آب آشامیدنی از راه چاه های منطقه تامین گردد. برای حل این مشکل میتوان چاه های کشاورزی را با هزینه بسیار کمتر نسبت به راه اندازی سد خریداری کرد و سهم آبی که این چاه کشاورزی مصرف می کند را به روستاها و بخش های منطقه اختصاص داد. در این منطقه خاص سفارش نمی گردد که بلافاصله و بدون توجه به راه های دیگر، راه اندازی سد و استفاده از آب های سطحی در دستور کار قرار گیرد.
وی ضمن اشاره به سهم آب های زیرزمینی در تأمین آب آشامیدنی کشور اظهار داشت: الان در کل کشور ۵۰ درصد آب آشامیدنی از راه آب های زیرزمینی و ۵۰ درصد توسط آب های سطحی تأمین می شود. در پایتخت هم ۲۵ درصد آب آشامیدنی از راه آب های زیرزمینی تأمین می شود.
این کارشناس حوزه آب برای تأمین آب آشامیدنی ارومیه سفارش کرد: به موازات استفاده از آب سد شهرچای برای تأمین آب آشامیدنی ارومیه، خرید چاه های کشاورزی و تبدیل آب آنها به آب آشامیدنی هم در دستور کار قرار گیرد. تاکید ما بر این نکته است که با عنایت به تنش آبی موجود و مشکلات دریاچه ارومیه، به صورت جد از راه اندازی سد در منطقه ارومیه خودداری شود.
موسوی با تکیه بر فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: ستاد احیای دریاچه ارومیه باردیگر در دولت آقای رییسی با مدیریت آقای مخبر آغاز به کار کرده است و رئیس جمهوری بر فعالیت جدی این ستاد تاکید دارد همینطور دستورالعمل های قبلی که در این ستاد تدوین شده همچنان پابرجا است. مشکل این است که فشار از جانب نمایندگان مجلس برای راه اندازی سد بسیار زیاد است و این فشار سبب می شود مدیران دستگاههای اجرایی تسلیم شوند و تن به اجرای این طرح ها بدهند.
وی ضمن اشاره به مبحث مدیریت حوضه آبریز اظهار داشت: از آغاز سال ۱۴۰۰ ساختاری با عنوان مدیریت حوضه آبریز توسط وزارت نیرو تدوین شده است. در تمام دنیا، مساله مدیریت حوضه آبریز به شکل جدی مطرح است. مدیریت یکپارچه حوضه آبریز به این معناست که هر گونه تصمیم گیری درباره تأمین منابع و تخصیص مصارف آب باید در مدیریت حوضه آبریز مطرح و تصویب شود. حوضه آبریز دریاچه ارومیه، از سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان تشکیل شده است. پیشنهاد می کنم مسؤلان کشاورزی، آب و فاضلاب، آب منطقه ای و صنعت این سه استان دور یک میز جمع شوند و منابع و مصارف حوضه آبریز را طبق اصول پایداری سیستم و افزایش تاب آوری اکولوژیک منطقه بررسی نمایند.
موسوی در انتها با تکیه بر ضرورت برگزاری منظم جلسات کارگروه احیای دریاچه ارومیه اظهار داشت: با فرض تخصیص ۲.۵ میلیارد متر مکعب آب به دریاچه ارومیه بعنوان حق آبه زیست محیطی و آب مورد نیاز برای حیات منطقه، باقیمانده آب تجدیدپذیر منطقه باید به صورت اصولی محاسبه و محل مصرف آن مشخص شود. در این صورت ما به یک اکوسیستم پایدار و منطقه ای آباد خواهیم رسید. معاون رئیس جمهوری با برگزاری منظم جلسات ستاد احیای دریاچه ارومیه فعالیت این ستاد را مدیریت کند و برای شفافیت بیشتر مصوبات آنرا از راه رسانه ها به اطلاع عموم برساند.
منبع: ام آی جی تی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب