وقوع فرونشست در ۳۵۹ دشت، بحران آب و زمین
ام آی جی تی: وضعیت منابع آبی کشور به علت کاهش شدید بارش ها و برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی بحرانی تر شده است. تا جایی که عیسی بزرگ زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، نسبت به این مساله هشدار داده و خواهان توجه ویژه مسئولان و مشارکت جدی مردم در مدیریت مصرف آب شده است.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از ایسنا، از مجموع ۶۰۹ دشت کشور، ۴۲۲ دشت در وضعیت ممنوعه یا ممنوعه بحرانی قرار دارند و ۳۵۹ دشت هم گرفتار پدیده فرونشست زمین شده اند، این شرایط بحرانی نتیجه کاهش بارش ها و برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی است که زیست بوم کشور را در معرض خطر جدی قرار داده است.
آنطور که سخنگوی صنعت آب تاکید کرده هم اکنون خیلی از دشت های کشور در وضعیت قرمز و غیرقابل قبول قرار دارند و این مورد به زیست بوم کشور صدمه جدی وارد می کند، بنابراین، ما نیازمند تغییر سبک زندگی و بازبینی در نحوه بهره برداری از منابع آبی هستیم، بخصوص در مورد آب های سطحی که مستقیماً تحت تاثیر بارش های لحظه ای قرار دارند. در عین حال، مسائل دیگری هم وجود دارد.
وی با ابراز نگرانی از این که امروز فرونشست به خانه و خیابان ها در کلان شهرها رسیده است، اظهار نمود: بر مبنای مفاد سند ملی دانش بنیان امنیت غذایی و نقشه راه آب، باید میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی به نصف کاهش پیدا کند. بی توجهی به این مهم عملاً مدیریت فرونشست ها را غیر ممکن می کند، در چنین شرایطی از دست رفتن آبخوان های مهم کشور سرعت گرفته است و ضروری است که مدیریت و مصرف بهینه آب در قسمت کشاورزی بعنوان اصلی ترین مصرف کننده منابع آب زیرزمینی و هم سایر بخش ها به شکل جدی در دستور کار قرار گیرد.
به قول وی وزارت نیرو در چارچوب طرح احیا و تعادل بخشی، سازگاری با کم آبی و مدیریت توامان آب و انرژی این مهم را در دستورکار خود قرار داده است. مدیریت منابع آبی، امری فرابخشی است و تابحال نتیجه مورد انتظار و مطلوبی حاصل نشده است. بر این اساس همراهی وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور، استانداری ها، سازمان برنامه و بودجه (به جهت تأمین مالی)، دستگاه قضا و نیروی انتظامی و دیگر دستگاه ها لازم و ضروری به نظر می آید.
فرونشست زمین، یکی از نتایج برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، امروز بعنوان یک بحران جدی در خیلی از مناطق ایران مطرح است. این پدیده که به زبان ساده به نشست تدریجی سطح زمین به علت تخلیه آب های زیرزمینی و کاهش حجم سفره های آب گفته می شود، تبعات گسترده و خطرناکی برای محیط زیست، زیرساخت ها و زندگی انسان ها به همراه دارد.
این مورد سبب ترک خوردگی و تخریب ساختمان ها، پل ها، جاده ها، و شبکه های آبرسانی و فاضلاب می شود. این پدیده بخصوص در شهر های بزرگ مانند تهران و اصفهان که تراکم سازه ها بالاست، خطرات بیشتری بوجود می آورد.
در مناطق کشاورزی، فرونشست زمین می تواند سبب از بین رفتن حاصلخیزی خاک و تخریب شبکه های آبیاری شود. زمینهای فرونشسته دیگر قابلیت نگهداری آب را نداشته و کشاورزی در این مناطق گرفتار بحران می شود.
علاوه بر این کاهش دائمی ظرفیت آبخوان ها را هم به دنمبال دارد، بعد از نشست زمین، لایه های خاک فشرده شده و امکان ذخیره مجدد آب در سفره های زیرزمینی از بین می رود. این مساله به کاهش دائمی منابع آبی منجر می شود.
فرونشست زمین به اکوسیستم طبیعی صدمه می زند. تغییر شکل زمین می تواند به تخریب زیستگاه های طبیعی، همچون تالاب ها و رودخانه ها، منجر شود و تنوع زیستی را به خطر بیندازد. زمینهای فرونشسته در مقابل لرزش های زمین صدمه پذیرتر هستند. این وضعیت می تواند شدت و تأثیرات زلزله ها را افزایش دهد.
مصرف آب کشور دو برابر میزان منابع تجدیدپذیر
بر مبنای آمار اعلام شده، ۱۲ استان کشور با کاهش ۵۰ تا ۹۱ درصدی بارش ها روبه رو هستند. تنها ۴۳ درصد از ظرفیت سدهای کشور پر است و در بعضی مناطق مانند تهران، پرشدگی سدها به ۱۸ درصد رسیده است. این شرایط تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
این در شرایطیست که مصرف آب کشور دو برابر میزان منابع تجدیدپذیر است، در این شرایط چاره ای جز مدیریت مصرف و همراهی مشترکان وجود ندارد، ضمن این که ضروری است بودجه مناسب به حوزه آب تخصیص یابد و نمایندگان مجلس و سازمان برنامه و بودجه در تدوین قانون بودجه سال ۱۴۰۴ نگاه ویژه ای به این بخش داشته باشند.
راهکارهای کاهش فرونشست زمین
کاهش برداشت از منابع زیرزمینی از راه بهینه سازی مصرف آب در قسمت های کشاورزی، صنعتی و شهری، استفاده از فناوری های بازیافت آب برای کاهش فشار بر منابع زیرزمینی، اطلاع رسانی در رابطه با خطرات فرونشست و اهمیت محافظت از منابع آبی و ایجاد شبکه های انتقال آب و استفاده از سدهای ذخیره ای برای کاهش اتکا به منابع زیرزمینی می تواند در گذر از این بحران اثر گذار باشد.
فرونشست زمین یک بحران پنهان اما بسیار خطرآفرین است که تأثیرات آن فراتر از صدمه های زیربنایی بوده و بر امنیت غذایی، منابع آبی و زیست بوم کشور تاثیر مستقیم دارد. برای مقابله با این پدیده، اقدام فوری و هماهنگی بین نهادهای دولتی و مشارکت مردم ضروریست.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب