وزیر سابق نفت :
۶ سال زمامدار بودید، می گویید نگذاشتند كار كنید؟!
به گزارش ام آی جی تی وزیر سابق نفت اظهار داشت: دولت هایی 6 سال زمامدار امور هستند و دو سال آخر می گویند نگذاشتند و نمی گذارند کار نماییم، من می گویم اگر نمی توانید باید سال اول اعلام کنید؛ وقت تلف نکنید.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از مهر، ایران همیشه در وضعیت تحریم اقتصادی به سر می برده است، در بعضی مقاطع حلقه این تحریم تنگ تر و در برهه های فراخ تر شده است. یکی از این دوران های سخت که نظام جمهوری اسلامی ایران تحت تحریم سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا قرار داشت مربوط به سال ۹۰ تا ۹۲ است. صنعت نفت نیز از این روند مستثنا نبود و شرایط دشواری را تجربه نمود. جهت بررسی جزئیات رخدادها و اقدامات در پروژه های صنعت نفت طی سالهای ۹۰ تا ۹۲ گفتگویی داشتیم با رستم قاسمی، وزیر نفت سابق کشور. بخش نخست این گفتگو با عنوان «دولت یازدهم خواست قرارداد فاز ۱۱ شرکت ایرانی را لغو کنیم» چند روز قبل در خبرگزاری مهر منتشر گردید. بخش دوم و پایانی گفتگو از نظر گرامی تان می گذرد.
ارزیابی شما از روند صادرات گاز ایران به ترکیه چیست؟
ترکیه دو قرار داد با روسیه برای واردات گاز داشت؛ یک قرار داد از قیمت گاز ما گران تر و یک قرار داد ارزان تر بود. قرارداد گران واردات گاز ترکیه از روسیه، زمانش به اتمام رسید و اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه هر زمان که به ایران برای دیدار با مقام معظم رهبری می آمد، مطرح می کرد که قیمت گاز ایران از روسیه گران تر است؛ اردوغان بارها از حضرت آقا می پرسیدند چه زمانی قیمت گاز شما به قیمت گاز روسیه بر می گردد.
حضرت آقا پس از جلسه ای که رئیس جمهوری ترکیه داشتند از من پرسیدند اردوغان چه می گوید؟ من جزئیات این بحث را برای ایشان توضیح دادم؛ ایشان گفتند ببینید تا چه میزان امکان تخفیف وجود دارد، شما بررسی کنید جمله ای هم فرمودند که این تخفیف تا زمان اردوغان باشد.
ما بررسی کردیم که می شود ۷ درصد تخفیف با مجوز انجام شود، سپس به ترکیه رفتیم و یکی از کارها در این سفر انتقال پول بود. گفتیم ۵ درصد می توانیم تخفیف دهیم که ۲ درصد هم برای چانه زنی بماند، اردوغان گفت این میزان تخفیف کم است ولی شما با وزیر نفت مذاکره کنید.
من تنها وزیری بودم که هیچ کسی را از خارج وزارت نفت نبردم به این وزارت خانه. دو مشاور و یک رئیس دفتر بردم و این افراد را با خودم برگرداندم
رقم ۵ درصدی تخفیف گازی را پذیرفتند؟
در سفر دیگری با وزیر انرژی ترکیه مذاکره داشتم و گفتم این عدد تخفیف گازی تا ۷ درصد هم می تواند تغییر کند اما شرط دارد گفتند شرط آن چیست گفتم که قرار داد دوم واردات ۲۵ میلیون متر مکعب گاز را نیز را با ما ببندید.
این خط دوم برای افزایش صادرات گاز به ترکیه تا دهگلان رفته بود لوله های ۵۶ اینچ بود و می توانست روزانه ۱۰۰ میلیون متر مکعب گاز را منتقل کند قرار داد بسته شد و فعالیت ها کلید خورد. در ادامه به دنبال انتقال گاز به مرز ترکیه و عقد قرارداد دوم با آنها بودیم.
موفق شدید؟
دولت به اتمام رسید و من متوجه شدم ترک ها به دلایلی مانند ناامنی تامین انرژی و گرانی قیمت قرارداد را به دادگاه لاهه بردند و ۲ میلیارد دلار از درآمد گازی سابق ما پول ما برداشتند و ۱۳ درصد هم تا اختتام قرارداد قیمت را پایین آوردند.
نظر شما درباره صادرات گاز به عمان چیست؟
در مورد صادرات گاز به عمان هم من با سلطان قابوس، پادشاه این کشور نیز علاوه بر وزیر نفت عمان، مذاکره می کردم. سلطان قابوس یک روز گفت آقای قاسمی بالاخره شما می خواهید به ما گاز بدهید یا نه من گفتم حتما می خواهیم به شما گاز صادر نماییم.
طرف قرارداد کرسنت مدعی بود ایران باید خسارات طرح هایی که برمبنای گاز دریافتی از ایران طراحی شده است را نیز بدهد چونکه طرف اماراتی برمبنای دریافت گاز از ایران در این قرارداد نیروگاه راه اندازی کرده و از روزی که گاز ندادید با گاز مایع کار کرده است و ایران باید این خسارت را پرداخت کند؛ بدین سان طرف اماراتی عدد سنگینی را مدعی است که ایران باید پرداخت کند
من هم پرسیدم شما می خواهید گاز از ما بخرید گفت حتما پیگیر آن هستیم، من گفتم قیمتی که مطرح می کنید یعنی نخریدن گاز از ایران! در ادامه ما یک قراردادی را برای انتقال گاز ایران به عمان بستیم که مبنای آن بیشتر تامین ظرفیت واحد ال ان جی عمان بود چون گاز خود این کشور نیمی از ظرفیت این واحد را نیز نمی توانست تامین گاز کند. چونکه عمان یک پلنت بزرگ ال ان جی دارد. با آنها مذاکره کردیم و قرار شد ما گاز را به عمان ببریم. ما به دنبال این بودیم که با عمانی ها روی پروسس گاز (فرآیند تبدیل گاز) توافق کنیم؛ بدین سان که گاز به عمان صادر شود و ما روی حق پروسس صحبت نماییم و حق تبدیل گاز به مایع از ایران دریافت شود و باقی تولیدات گاز مایع در اختیار ایران قرار گیرد. قراردادی برای صادرات گاز به عمان منعقد شد و بعد هم زنگنه روی این مسئله پیش رفت. رفت و آمدهایی هم بود ولی به هیچ جا نرسید.
موافق قرارداد کرسنت هستید؟
کرسنت پیش از حضور من در وزارت نفت متوقف شده بود. من نگاهم این بود که مشکل کرسنت را با نگاهی ملی حل کنم و به دنبال حل مشکل این پرونده بودم. به همین دلیل یک افطاری نزد شیخ قاسمی، حاکم امارت شارجه رفتم و مذاکره کردم تا مسئله را برای منافع ملی کشور حل کنیم؛ اواخر دولت دهم بود در جلسات شورای امنیت ملی مطرح کردم که مسئولیت پرونده را به وزیر نفت منتقل کنید؛ اینکه همه نهادها دخیل باشند به جایی نمی رسد شما بگذارید ما بعنوان منافع ملی کشور انجام دهیم، موافقت شد و پیشرفت هایی هم داشت، اما بعد هم دولت دهم تغییر نمود و متوقف گردید.
طرف قرارداد کرسنت مدعی بود ایران باید خسارات طرح هایی که برمبنای گاز دریافتی از ایران طراحی شده است را نیز بدهد چونکه طرف اماراتی برمبنای دریافت گاز از ایران در این قرارداد نیروگاه راه اندازی کرده و از روزی که گاز ندادید با گاز مایع کار کرده است و ایران باید این خسارت را پرداخت کند؛ بدین سان طرف اماراتی عدد سنگینی را مدعی است که ایران باید پرداخت کند.
درباره قرارداد واردات گاز از ترکمنستان نیز توضیح می دهید؟
ما گاز را زمانی که کشور به گاز نیاز داشت با قیمت بسیار خوبی از ترکمنستان وارد می کردیم. در نیمه شمالی کشور خطوط گازی گسترده نداشتیم و قسمتی از نیاز گازی شمال کشور را پوشش می دادیم. این قرارداد، قرارداد خوبی بود و قصد داشتیم آنرا حتی با وجود افزایش تولید گاز خودمان، ادامه دهیم. چونکه می توانستیم بوسیله سوآپ آن درآمد خوبی داشته باشیم.
علت پرداخت نکردن هزینه گاز وارداتی از ترکمنستان چه بود؟
در دوره ای که تحریم ها آغاز شد ما نتوانستیم قسمتی از پول واردات گاز را پرداخت کنیم؛ من دو سفر ترکمنستان رفتم و با رئیس جمهور این کشور ملاقات کردم و گفتم ایران دو محدودیت دارد، نخست اینکه منابع مالی ما کم است و از طرفی به سبب تحریم نمی توانیم آنرا منتقل نماییم. پیشنهاد می نماییم به همین میزان بدهی ما، از ایران کالا بخرید. رئیس جمهوری ترکمنستان استقبال کرد و به نخست وزیر و وزرای مربوطه (بازرگانی و …) دستور داد یک توافقی را امضا نماییم تا کالا را به این صورت تامین نماییم.
من دقیق به یاد ندارم شاید هزار اتوبوس بود که ما با سازنده های داخلی صحبت کردیم که شرکت گاز هزینه این اتوبوس ها را به شما پرداخت می کند و شما آنها را به ترکمنستان تحویل دهید. دومین کالای تهاتری، خط لوله نفت بود که شرکت های داخلی انجام دادند و سومی کالاهای پتروشیمی، خدمات فنی و مهندسی بود؛ این اقدام دو مزیت داشت، نخست بدهی کشور را دادیم و از سویی تولید کشور را فعال کردیم.
روش های دیگری نیز برای پرداخت بدهی مان استفاده کردیم. من یاد دارم، مقداری طلا از جایی گرفتم در مقابل فروش نفت، به اوجی، مدیرعامل وقت شرکت ملی گاز ایران گفتم خودت طلا را به ترکمنستان ببر و به بانک مرکزی تحویل بده و رسید آنرا دریافت کن. بدین سبب بدهی به ترکمنستان داشتیم ولی به این روش معمولاً با ترکمنستان تعامل می کردیم.
همه کشورهایی که پالایشگاه و پتروپالایشگاه می سازند و حتی برخی منابع نفتی ندارند و نفت وارد می کنند اقدامی غیراقتصادی می کنند؟ آیا فقط مشکل محیط زیست به سبب پالایشگاه ها است؟ این همه آلودگی در شهر تهران و در سراسر کشور از پالایشگاه ها است؟
ولی بعدها دولت به سبب مشکلات مالی و تحریمی نتوانست مشکل را برطرف کند، زنگنه به ترکمنستان رفت و گفت تا زمانی که نتوانند بدهی ها را پرداخت کنند سود این پول بدهی را به ترکمنستان پرداخت می کند.
سهم ما در حوزه منابع هیدروکربنی سهم قابل توجهی است، اما در پتروشیمی خام فروش هستیم و زنجیره ارزش را نتوانسته ایم به صورت شایسته توسعه دهیم علت این مساله چیست و برای این مساله چه کارهایی باید انجام دهیم؟
اگر ما به دنبال افزایش توسعه زنجیره ارزش هستیم باید زیر ساخت های زنجیره ارزش را اصلاح نماییم. ما در گام اول به دقت باید پلنت هایی را می ساختیم که ادامه دهنده زنجیره ارزش باشد و خوراک این کار در جای خود منطق داشت و باید انجام می شد گام دوم در حقیقت زیرساخت هایی که باید زنجیره ارزش را پشت سر خود داشته باشد.
در مدت کوتاهی که در صنعت نفت بودیم در استان خوزستان اقداماتی را دراین زمینه انجام دادیم، یک تیمی را قرار دادیم تا بررسی نمایند برای ایجاد ارزش افزوده در حوزه پتروشیمی چه اقداماتی باید انجام بدهیم. این مطالعات در وزارت نفت می باشد من فکر می کنم ۴۲۰ کارخانه صنعتی فرآورده های پتروشیمی مطالعه و بررسی گردید. کارخانجات پایین دستی که اگر آنرا اجرا کرده بودیم بطور قطع ۴۲۰ کارخانه داشتیم که می تواند فرآورده های پتروشیمی را با بالاترین ارزش افزوده تولید نماید. بدین سان استان خوزستان به لحاظ ایجاد اشتغال و ارزش افزوده در حوزه پتروشیمی متحول می شد. این مطالعات یک سال طول کشید.
این طرح چقدر در آمد می توانست ایجاد کند؟
به یاد ندارم.
طرح توسعه متوازن مصرف سی. ان. جی را چه میزان در مدیریت مصرف بنزین مؤثر می دانید؟
ما دارنده بزرگترین کشور ذخایر نفتی دنیا هستیم و تولید ما نیز خوب است، اما واقعیت این است که گاهی ۲۵ تا ۲۷ میلیون لیتر بنزین وارد می کردیم. وقتی واردات بنزین هم تحریم شد جای نگرانی جدی وجود داشت. حتی در دوره ای ذخایر راهبردی بنزین به سه روز در کشور رسید ولی نگذاشتیم مردم متوجه شوند؛ وزیر وقت اطلاعات گزارش داده بود خدمت حضرت آقا که ذخیره راهبردی بنزین به کمتر از یک هفته رسیده است.
بنزین کالای استراتژیکی است؛ خیلی چیزها وجود دارد که جایگزین دارد ولی بنزین اگر نباشد مردم احساس ناامنی می کنند و ما خیلی نگران بودیم، اما در این میان برنامه ریزی کردیم که راه اندازی جایگاه های CNG کشور را سرعت بدهیم.
در آن زمان هفته ای دو شب آخر شب جلسه می گذاشتم و روی پیشرفت تک تک جایگاه های CNG که از این هفته تا آن هفته چند جایگاه تکمیل و افتتاح می شود، وقت می گذاشتیم. موانع را بررسی می کردیم. وقتی مسئولین می دانستند که وزیر روی این مساله حساس است باید دو شب دیگر بابت اقداماتشان جواب بدهند، کار را با سرعت پیش می بردند. البته نیروهای خوبی هم بودند، بدین سبب ۲۲۰۰ جایگاه CNG را راه اندازی کردیم.
وجود کارت سوخت در روند سوخت گیری و اثر آن بر مدیریت مصرف بنزین را چه طور ارزیابی می کنید؟
به نظر من حداقل استفاده از این کارت این بود که هر روز یک جدول آماری از تولید، مصرف، نوع پراکندگی مصرف و … اطلاعات اولیه خوبی در اختیار وزیر و بخش های تصمیم ساز این حوزه قرار می داد و قاچاق را هم مشخص می کرد و معلوم بود کدام ماشین با کدام پلاک بنزین قاچاق می کند.
دو نرخی بودن بنزین را بر کاهش مصرف آن مؤثر می دانید؟
دو نرخی بودن در مدیریت مصرف هم مفید بود. آمار خودرو ها در دست بود. بنزین از قدیم قاچاق می شده قاچاق آن هم جذاب است و این اطلاعات دست شما بود که چه میزان قاچاق می شود و این امکان به کارگیری سیاست های مدیریت قاچاق را می داد.
زنگنه به ترکمنستان رفت و گفت تا زمانی که نتوانند بدهی ها را پرداخت کنند سود این پول بدهی را به ترکمنستان پرداخت می کند
ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه را اقتصادی می دانید؟
این سوال راحتی است که حتی از افراد غیر متخصص هم بپرسید بسادگی پاسخ می دهند. تبدیل نفت خام به فرآورده از مزیت هایی است که هم مزیت امنیت ملی کشور را به دنبال دارد و هم مزیت اقتصادی، وقتی هندی ها نفت خام ما را بارگیری، تخلیه و تبدیل به فرآورده می کنند و به ما می فروشند بطور قطع صرفه اقتصادی دارد.
از طرفی اشتغالی که در ساخت و نگه داری پالایشگاه داریم مهم و تأثیرگذار است بدین سبب تبدیل نفت خام به فرآورده در حقیقت جزء موضوعات اصلی کشور است و مقام معظم رهبری بارها روی توسعه این مسئله تاکید نمودند.
در واقع برای سرعت دادن به توسعه آن دیر هم شده است. یک بازه زمانی توسعه کمی و کیفی پالایشگاه های کشور از پیش از حضور من در وزارت نفت شروع شده بود. ما چون به تحریم ها خوردیم آنرا سرعت دادیم؛ در همین راستا پالایشگاه اراک ۵ میلیون لیتر بنزین اکتان ۹۷ تولید می کرد که اختتام سال ۹۱ با ظرفیت تولید ۱۵ تا ۱۶ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ در روز راه اندازی شد. برخی از دوستان آنجا سه شیفت کار می کردند در آن ایام ۸ شب از وزارت خانه راه می افتادیم و به شیفت شب پالایشگاه اراک می رسیدیم و بازدید می کردیم و بامداد باز می گشتیم هم بازدید می کردیم و پاداش می دادیم که برای آنها باارزش بود وزیر شبانه برای سرکشی و نظارت آمده است.
آیا فردی را خارج از صنعت نفت با خود به وزارت نفت بردید؟
من تنها وزیری بودم که هیچ کسی را از خارج وزارت نفت نبردم به این وزارت خانه. دو مشاور و یک رئیس دفتر بردم و این افراد را با خودم برگرداندم. یک نفر خارج از نفت را به وزارت خانه نبردم من معتقدم وزارت نفت به تنهایی می تواند خودش را اداره کند و نیروهای مجرب و فنی و توانمند زیادی دارد که می تواند کشور را اداره کند.
اما زنگنه تقریباً بیش از یک اتوبوس با خود همراه غیر نفتی به وزارت نفت آورد.
پس موافق نیستید پالایشگاه سازی کثافت کاری است معتقد هستید سودآور است؟
سودآور بودن پالایشگاه و پتروپالایشگاه مفهومی بدیهی است.
زنگنه معتقد می باشد ساخت پالایشگاه کثافت کاری است و در یک سخنرانی گفت ما با پالایشگاه سازی در محیط زیست کثافت کاری می نماییم و ساخت پالایشگاه اقتصادی نیست...
یعنی همه کشورهایی که پالایشگاه و پتروپالایشگاه می سازند و حتی برخی منابع نفتی ندارند و نفت وارد می کنند اقدامی غیراقتصادی می کنند؟ آیا فقط مشکل محیط زیست به سبب پالایشگاه ها است؟ این همه آلودگی در شهر تهران و در سراسر کشور از پالایشگاه ها است؟
پالایشگاه الزاماً نباید کنار شهر باشد؛ این در حالیست که پالایشگاه ها استانداردهای سختگیرانه خودرا دارند و ضرورتی ندارد وسط شهر ساخته شوند و عموماً در نزدیکی منابع نفتی ساخته می شوند.
یک مطلبی گفته بودید چرا ما دادگاه کار نکنان دولت نداریم؛ درباره آن توضیح می دهید؟
من اعتقاد دارم ما دادگاه کارکنان دولت داریم ولی دادگاه کار نکنان دولت نداریم، من معتقدم کسانی که کار می کنند و تخلف می کنند باید رسیدگی شود. ولی اگر کسی از بامداد تا شب سرکار بنشیند و کاری نکند دادگاهی وجود دارد که از او باز خواست کند؟ آقای رئیسی کار درستی کرد که مقوله ترک فعل را راه انداخت. میز کار میز تصمیم است که شما باید بنشینید و جرأت داشته باشید. دولت هایی که می آیند ۷-۶ سال زمامدار امور هستند، کاری نداریم که در طول این مدت کار می کنند یا خیر، ولی ۲-۱ سال آخر می گویند نگذاشتند و نمی گذارند من کار کنم من می گویم اگر عرضه ندارید نباید روی صندلی مدیریتی بنشینید اگر عرضه دارید باید شمشیر بکشید و کار کنید و اگر عرضه تان کم است باید سال اول اعلام کنید و وقت مردم را تلف نکنید ۷ سال مدیریت کردید روز آخر می گوئید نگذاشتند ما کار نماییم این توهین به شعور ملت است.
منبع: migtco.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب